QWERTY, Dvorak'a karsi

Bu blog bir cok diger yazida oldugu gibi QWERTY klavye kullanilarak yazildi. Bazilarimiz F klavye dedigimiz klavyeyi kullaniyor. Belcika ve Fransa gibi Fransizca konusulan ulkelerde ise AZERTY klavye cogunlukla populer. Fakat hem kendi kullandigim klavye olmasi sebebiyle hem de etrafimda en cok kullanildigini gordugum klavye olmasi sebebiyle bugun biraz QWERTY'den bahsedecegiz.

QWERTY kullanmaya basladigimda yaklasik 10 yasindaydim. Cok buyuk ihtimalle bildiginiz gibi ismi harflerin bulundugu ust siradaki harflerin dizilisinden geliyor. Bilgisayar ogretmenimiz rahmetli Mr. Parish, yari Ingilizce yari Turkce bize tuslara basmayi ogretirdi. "Ne zaman bir sey yazacaksin, o zaman ENTER basacaksin" laflari hala aklimdadir. Bir sene sonra Mr. Haisuki tuslara bakmadan yazmamiz konusunda epey mesai harcamisti. Sonucta onun istedigi gibi 10 parmak yazabilen birisi olamasam bile tuslara bakmadan yazabilmeyi becerebilmistim. Hala da sukranla aniyorum bu ikisini. Fakat o zamanlar QWERTY klavye bize Prometheus'a atesin verilmesi gibi sunulmustu; sanki gokten inen ilahi bir sey, yani sorgulanmadan kabul edilmeli.

Isin aslini 31 yasinda ogrendim. QWERTY klavye, inanmasi guc ama 1874 yilinda, daktilograflarin hizi YAVASLATMAK icin ozellikle tasarlanmis. Tuslarin garip dizilimi, cok kullanilan sesli harflerin sag elini kullananlarin hayatini zorlastiracak sekilde sol tarafa yerlestirilmesi gibi uzerinde defalarca deneme yanilma yapilmis dikkatli bir tasarimin eseri. O zamanlarda daktilolar iki tusa arka arkaya cok hizli basinca kilitlenirlermis. Iste bunun onune gecmek icin icat edilmis QWERTY ve dogal olarak daktilo cagindan bilgisayar cagina da dogrudan giris yapmislar.

Daha sonra 1930'larda Dvorak isimli bir kimsenin icat ettigi Dvorak klavyesi tasarlanmis. Bu klavyeyi kullananlarin zaman icerisinde yazma hizlarini iki katina kadar cikarabilecekleri ortaya cikmasina ragmen Dvorak klavyesi hic bir zaman populerlik kazanmamis. Malesef her zaman iyi olan kazanamiyor.

Ilgilenenler icin Dvorak klavyesini ogreten bir de websitesi var: http://learn.dvorak.nl/

Ayrica bu bloga ilham veren bilgiyi cok sevdigim ve su anda gecici olarak Misir'da bulunan arkadasim Memet'in tavsiye ettigi Jared Diamond'un yazdigi Guns, Germs and Steel isimli kitaptan okudum. Medeniyet ve insanlik tarihi hakkinda cok onemli ve carpici seyler bilmek ve uzerilerinde dusunmek isteyen kisilerin mutlaka okumasi gereken bir kitap bu. Temel olarak Avrupa kaynakli medeniyetlerin neden diger medeniyetlere ustunluk kurabildigini aciklamaya ugrasiyor ve bunun Avrupali bir cok irkci kimsenin dusundugu sekilde biyolojik bir ustunlukten kaynaklanmadigini cok guzel bir sekilde ispatlayabiliyor. Daha detayli bilgi isteyenler icin :http://en.wikipedia.org/wiki/Guns,_Germs,_and_Steel

bir de gereksiz bilgi: klavye kelimesi dilimize fransizca "clavier" kelimesinden gecmistir.